Samen leven is samen delen?
Als je een relatie hebt, dan deel je over het algemeen inkomen, uitgaven en soms ook bezittingen met elkaar. Hoeveel je samen deelt, dat kun je geheel zelf bepalen. De regels voor het delen van vermogen en inkomen tussen gehuwden en samenwoners verschillen. In dit artikel lees je meer hierover.
In dit artikel kan voor huwelijk/gehuwden ook geregistreerd partnerschap/ geregistreerde partners worden gelezen.
Samenwoners
Vermogen
Zoals inmiddels wellicht bekend, delen samenwoners in principe geen bezittingen (en dus ook geen schulden) met elkaar, tenzij ze het bezit samen hebben gekocht (of de schuld samen zijn aangegaan). Om duidelijk te houden wat van wie is, kunnen samenwoners in een samenlevingscontract afspraken maken over wat ze willen delen en wat niet. Als je samenwoont, deel je bepaalde goederen automatisch. Dit zijn meestal gebruiksgoederen met een beperkte waarde, zoals de inboedelgoederen. In samenlevingscontracten wordt daarom vaak bepaald dat inboedel, ongeacht wie de aankoop heeft gedaan, als gemeenschappelijk vermogen wordt beschouwd.
Aangezien samenwoners niet automatisch van elkaar erven, moeten zij een testament maken indien zij wel van elkaar willen erven. Ten aanzien van goederen die zij samen hebben, kunnen zij wel in het samenlevingscontract een zogenaamd verblijvingsbeding opnemen. In een verblijvingsbeding staat dat de gezamenlijke bezittingen na het overlijden van één van de partners toekomen aan de ander. Dit beding kan gelden voor de gezamenlijke inboedelgoederen, maar ook voor de gezamenlijke woning. Het verblijvingsbeding is een mooi instrument bij overlijden. Indien de achterblijvende partner geen erfgenaam is, zorgt een verblijvingsbeding ervoor dat deze niet zomaar uit de gezamenlijke woning kan worden gezet.
Inkomen
Aangezien samenwoners geen gemeenschap van goederen hebben, delen zij ook geen inkomsten. Dit heeft tot gevolg dat als één partij de meeste kosten betaalt, deze partij bij een scheiding een vergoeding kan eisen van de ander. Om misverstanden te voorkomen, is het verstandig ook hierover afspraken te maken in een samenlevingscontract. In de meeste contracten staat dat de samenwoners gezamenlijke dagelijkse kosten (ook wel kosten van de huishouding genoemd) betalen naar rato van ieders inkomen. Deze afspraak heeft tot gevolg dat bij scheiding geen vergoedingsrecht meer bestaat van de partij die de meeste kosten heeft betaald. Vanzelfsprekend kan ook iets anders worden afgesproken.
In de praktijk bestaan veel misverstanden over een en/of bankrekening. Zo’n rekening staat op naam van beide partners. Beide partners hebben ook hun eigen bijbehorende pinpas. Toch is het niet zo dat de eigendom van het geld op deze rekening ook automatisch 50%/50% is. Stort slechts één partner geld op de en/of rekening en zijn er geen afspraken, dan blijft dat geld van die partner, ongeacht het feit dat de ander wel geld van die rekening kan opnemen. Het is daarom belangrijk hierover ook afspraken te maken.
Gehuwden
Vermogen
Als echtgenoten niets afspreken, geldt het wettelijke huwelijksvermogensrecht. Dit recht bepaalt sinds 2018 dat door het huwelijk een beperkte gemeenschap van goederen ontstaat als echtgenoten vooraf geen huwelijksvoorwaarden maken. De gemeenschap is beperkt tot de inkomsten, bezittingen en schulden die tijdens het huwelijk opkomen. Erfenissen, schenkingen en hetgeen iemand aan privévermogen bij het aangaan van het huwelijk heeft vallen niet in de gemeenschap van goederen. Tot de gemeenschap behoren ook alle goederen die gezamenlijk zijn en alle gemeenschappelijke schulden.
Voor huwelijken die voor 2018 zijn gesloten zonder huwelijkse voorwaarden geldt nog steeds de algemene gemeenschap van goederen. Dit houdt is dat alle bestaande en toekomstige bezittingen en schulden van beide echtgenoten behoren tot het gezamenlijke vermogen (de gemeenschap). Ook erfenissen en schenkingen die voor en gedurende het huwelijk aan een van de echtgenoten toekomen, vallen in beginsel in die gemeenschap (tenzij sprake is van een uitsluitingsclausule).
Bij een echtscheiding dient de gemeenschap (of deze nu beperkt is of algemeen) te worden verdeeld.
Echtgenoten kunnen bij hun huwelijk de wettelijke regeling volgen maar kunnen ook persoonlijke wensen vastleggen in huwelijkse voorwaarden.
Inkomen
Zoals hierboven aangegeven delen echtgenoten ook hun inkomsten samen als zij niets regelen. Dit volgt uit de wettelijke gemeenschap van goederen. Als je dit geheel niet wilt of je wilt het anders, dan moet je huwelijkse voorwaarden maken. In het verleden zijn er verschillende manieren van het delen van inkomen bedacht en verwerkt in huwelijkse voorwaarden. De meest voorkomende zijn de verrekenbedingen.
De belangrijkste verrekenbedingen zijn:
- Finaal verrekenbeding
Echtgenoten bepalen in een finaal verrekenbeding hoe hun vermogen, dat is opgebouwd met eigen vermogen, wordt verrekend met elkaar bij het einde van het huwelijk. Daarbij kan ook onderscheid worden gemaakt tussen einde van het huwelijk door overlijden en einde van het huwelijk door echtscheiding. Bij overlijden wordt vaak gekozen om alles met elkaar te delen. Bij echtscheiding mag dan juist geen verrekening plaatsvinden. Een finaal beding werkt altijd verplicht en wederkerig, bijvoorbeeld niet alleen bij overlijden van de rijkste partner. - Periodieke verrekenbeding
Bij een periodiek verrekenbeding bepalen echtgenoten dat zij geen vermogen delen en dat zij om de zoveel tijd inkomen met elkaar verrekenen. Bijvoorbeeld na afloop van ieder jaar. Ze spreken dan af dat beide partners, na aftrek van alle huishoudelijke kosten, de resterende inkomsten moeten verdelen. De meest verdienende partner zal dan vanzelfsprekend meer aan de minstverdienende partner betalen dan andersom. Beide echtgenoten kunnen dan zelf vermogen opbouwen. Er ontstaat dan geen gezamenlijk vermogen. Bij einde van het huwelijk hoeft er dan ook weinig te worden verdeeld.
Finale verrekenbedingen zijn in de praktijk gemakkelijk uit te voeren, omdat deze werken bij het einde van het huwelijk. De waarde van ieders privévermogen wordt inzichtelijk gemaakt en vervolgens 50-50 met elkaar gedeeld hetgeen resulteert in een uit te keren geldbedrag van de een aan de ander. Dit geldt echter niet voor de periodieke verrekenbedingen. Echtgenoten spreken af jaarlijks te verrekenen met elkaar, maar doen dat bijna nooit. Komt er dan een echtscheiding, dan is niet goed meer na te gaan wat verrekend had moeten worden. In die gevallen wordt door de rechter dan alsnog verrekend alsof er een gemeenschap van goederen heeft bestaan, zo schrijft de wet dat namelijk voor. Tenzij partijen kunnen bewijzen dat het anders moet. Dit leidt vaak tot een langdurige vervelende echtscheidingsprocedure.
Kortom, een periodiek verrekenbeding is een mooie regeling, maar blijkt in de praktijk lastig uitvoerbaar. Bij een echtscheiding geeft dit heel veel extra leed omdat echtgenoten dachten goede afspraken te hebben gemaakt maar die afspraken blijken anders uit te pakken. Het is daarom belangrijk huwelijkse voorwaarden om de paar jaar na te lezen en te bekijken of de afspraken daadwerkelijk worden nageleefd.
Tip
Heb je een periodiek verrekenbeding afgesproken met jouw partner, dan is er geen man overboord! Je kunt alsnog verrekenen over de afgelopen jaren. Jullie afspraken daarover leg je vast in een vaststellingsovereenkomst. Jouw HLB-adviseur kan je daarbij helpen. Voor de toekomst kan jouw adviseur de jaarlijkse verrekening dan samen met je opstellen aan de hand van jouw aangifte inkomstenbelasting.
Praat erover!
Ga je samenwonen of trouwen, praat met elkaar over jullie wensen om jullie inkomen en vermogen wel of niet met elkaar te delen. Neem daarna contact op met een adviseur om jullie te helpen de afspraken vorm te geven en zo goed mogelijk vast te leggen.
Heeft u nog vragen?
Neem direct contact op met mr. E. (Edwin) Wolters RB, Fiscalist bij HLB Nannen in Emmen.
Stuur een e-mail of bel +31 (0)591 61 23 77
Heeft u nog vragen?
Neem direct contact op met mr. Annelies Posthumus, Senior Belastingadviseur bij HLB Blömer in Nieuwegein.
Stuur een e-mail of bel +31 (0)30 605 85 11
Heeft u nog vragen?
Neem direct contact op met mr. E. (Edwin) Wolters RB, Fiscalist bij HLB Nannen in Emmen.
Stuur een e-mail of bel +31 (0)591 61 23 77
Heeft u nog vragen?
Neem direct contact op met HLB Witlox Van den Boomen, Algemene contactgegevens bij HLB Witlox Van den Boomen in Waalre.
Stuur een e-mail of bel +31 (0)402 21 58 05
Heeft u nog vragen?
Neem direct contact op met HLB Witlox Van den Boomen, Algemene contactgegevens bij HLB Witlox Van den Boomen in Waalre.
Stuur een e-mail of bel +31 (0)402 21 58 05
Heeft u nog vragen?
Neem direct contact op met J.M. (Hans) Barneveld AA, Partner bij HLB Amsterdam in Amsterdam.
Stuur een e-mail of bel +31 (0)6 52 41 02 94
Heeft u nog vragen?
Neem direct contact op met mr. Annelies Posthumus, Senior Belastingadviseur bij HLB Blömer in Nieuwegein.
Stuur een e-mail of bel +31 (0)30 605 85 11
Heeft u nog vragen?
Neem direct contact op met P.H.P.J. (Pascal) Scheerder, Partner / Belastingadviseur bij HLB Den Hartog in Rotterdam.
Stuur een e-mail of bel +31 (0)10 278 11 00
Heeft u nog vragen?
Neem direct contact op met P.H.P.J. (Pascal) Scheerder, Partner / Belastingadviseur bij HLB Den Hartog in Rotterdam.
Stuur een e-mail of bel +31 (0)10 278 11 00
